Korona virüs aşılarının şiddetli akut solunum yetmezliği ile
ilgili hastalık ve ölümü etkili bir şekilde önlediği birçok çalışma ile
gösterdi. COVID-19 aşıları hastalıkları önlemede %100 etkili olmadığı için
aşılananlar arasında bazı enfeksiyonlar beklenmektedir.
Tam bu noktada, aşılı kişilerin bulaşmaya katılımı, küresel
aşı kapsamı arttıkça pandeminin gelecekteki yörüngesinin önemli bir göstergesi
olacaktır. Enfekte olan aşılı kişilerin özellikle yeni varyantlar da dahil
olmak üzere SARS-CoV-2'nin yayılmasına ne ölçüde katkıda bulunduğu
bilinmemektedir.
Yale Üniversitesi Araştırmacılarının raporuna göre
Yale Üniversitesi’ne ait medRxiv’de yayınlanan bir çalışmada
karantina altındaki SARS-CoV-2 Delta varyantı ile enfekte olan aşılı ve aşısız
kişilerin bulaşma potansiyeli araştırılmasının sonuçları açıklandı.
Tüm dünyada Temmuz 2021’den itibaren Delta varyantı, kalabalık
ortamlarda aşılanmış ve aşılanmamış kişiler arasında büyük salgınlarla ilişkilendirilmiştir.
SARS-CoV-2'nin hızlı bulaşma potansiyeli ve şiddetli
COVID-19 ile ilişkili olduğu düşünülen Delta varyantının özellikle ıslah ve
gözaltı tesisleri gibi toplu yaşam ortamları için çok önemli olduğu bir
gerçektir.
Yayınlanan çalışmada Teksas'ta bir federal hapishanede yakın
zamanda meydana gelen bir Delta varyantı salgını verileri paylaşılmış. Etkilenen
iki konut biriminde yükümlülerin %74’ünde enfeksiyon tespit edilmiş. Enfeksiyon
tespit edilen kişiler aşılanma durumlarına sınıflandırıldıklarında aşısız
tutuklularda enfeksiyon sıklığı %93 iken, aşılılarda bu oran %70 olarak tespit
edilmiş.
Bu rapor, kişilerin ters transkripsiyon-polimeraz zincir
reaksiyonu (RT-PCR) ve viral kültür özelliklerinin, tam olarak aşılanmış ve tam
olarak aşılanmamış kişiler arasında bulaşma potansiyelinin tespiti için iyi bir
örnek olarak kabul edilebilir.
Çalışmada enfekte olan tutukluların örnekleri incelendi
Yayınlanan bu çalışmada, araştırmacılar, bu salgın sırasında
enfekte olmuş tutuklulardan toplanan seri orta konka nazal örneklerini incelediler.
Henüz yayın için hakem kurulundan onay almamış bu yazının ön baskı versiyonu
medRxiv web sitesinde yayınlandı.
Çalışmaya dahil edilen PCR testi pozitif olan 95 katılımcıdan
78'i (%82) SARS-CoV-2'ye karşı tam aşılı, 15'i (%16) aşısız ve 2'si (% 2) kısmi
aşılıydı.
Tamamen aşılanmış deneklerin
· %73’üne Pfizer aşısı,
· %18’ine Moderna aşısı,
· %9’una Janssen aşısı uygulanmış.
Araştırmada tespit edilen bulgular
RT-PCR pozitifliğinin medyan süresi, tam olarak aşılanmış
katılımcılarda da aşılanmamış katılımcılarda da 13 gün olarak hesaplandı.
Son RT-PCR pozitif sonucundan bu yana geçen süre, önceden
bilinen bir SARS-CoV-2 enfeksiyonu öyküsü (aşılamadan bağımsız olarak) olan katılımcılarda
10 gün iken, önceden bilinen herhangi bir enfeksiyonu olmayan katılımcılarda 13
gündü.
Tam aşılı katılımcılar arasında ortalama pozitiflik süresi
Moderna aşısı alanlar için on gün, Pfizer alanlar için 13 gün ve Janssen
alıcıları için 13 gündü; ve salgından 120 gün veya daha kısa bir süre önce
aşılanmış katılımcılar için 11 güne kıyasla, salgından 120 günden fazla önce
tam olarak aşılanmış katılımcılar için 13 gün idi.
Ct (cycle threshold) değeri (=Eşik döngü değeri) :
Covid-19 testinde 'CT
değeri' denilen döngü eşik değeri, korona virüs için yapılan RT-PCR testlerinde
ortaya çıkan bir değerdir. Bir kişinin Covid-19 pozitif olup olmadığını
belirler.
Söz konusu çalışmada da RT-PCR pozitif örneklerden alınan Ct
değerleri takip edilmiş.
Başlangıçtan itibaren gün sayısı ile Ct değerlerinin arttığı
görülmüş.
Tam olarak aşılanmış katılımcılardan alınan numunelerdeki Ct
değerleri, başlangıç gününde ortalama 26.4'ten, 10. günde ortalama 32.9'a
yükselmiştir.
Karşılaştırıldığında, tam olarak aşılanmamış katılımcılardan
alınan numunelerdeki Ct değerleri ise başlangıç gününde ortalama 28.5'ten, onuncu
günde ortalama 34.5'e yükselmiştir.
Enfeksiyon seyri boyunca aşılama durumuna göre Ct
değerlerindeki bu değerlerin, istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı
hesaplanmış. Tespit edilen Ct değerleri aşı ürünü, aşılamadan sonraki süre veya
bilinen önceki SARS-CoV-2 enfeksiyonuna göre sınıflandırıldığında Ct
değerlerinde önemli bir fark bulunmadı.
Tam aşılı katılımcılar ve tam aşılanmamış olanlar arasında
viral kültür pozitifliği süresinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark
görülmemiş.
Çalışmanın sonucuna göre
Tamamen aşılanmış kişiler ile tam aşılanmamış kişiler
arasında bulaşma potansiyeli açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark
bulunmamıştır.
Akılda kalacaklar
· Yüksek
riskli ortamlarda yaşayan veya virüse yüksek oranda maruz kalanlar için aşılama
durumuna bakılmaksızın önleme ve hafifletme önlemlerinin uygulanması şarttır ve
devam edilmelidir.
· Cezaevi,
bakım evi gibi toplu ortamlarda, maruziyet sonrası testler ve karantina,
uygulanan diğer önleyici tedbirlere ek olarak bulaşmayı sınırlamak için kritik olmaya
devam ediyor.
· Aşılanmış
kişiler de hastalık bulaştırma potansiyeline katkıda bulunmaktadırlar.
· Pandemi
ilerledikçe ve yeni varyantlar ortaya çıktıkça, benzer araştırmalar ve enfeksiyonlu
aşılanmış kişilerden bulaşma potansiyeline ilişkin gelecekteki çalışmalar,
aşılanmış kişilerin bulaşma zincirlerine katkılarını daha iyi tanımlamaya
yardımcı olabilir.
· Bir çalışmaya
bakarak genelleme yapmanın yanlış olacağı unutulmamalıdır. Geniş kapsamlı
çalışmaların verileri bir araya geldikçe daha net sonuçlar elde edilecektir.
Ama şu bir gerçektir, pandemi sona erene kadar tam aşılı, eksik aşılı ya da
aşısız herkes sosyal mesafe, maske, hijyen kurallarına dikkat etmeli,
enfeksiyon durumlarında karantina tedbirleri uygulanılmalıdır.
Derleyen: Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi (@dralibestami)
Kaynak:
Salvatore, P. P., Lee,
C. C., Sleweon, S., McCormick, D. W., Nicolae, L., Knipe, K., ... & Hagan,
L. M. (2021). Transmission potential of vaccinated and unvaccinated persons
infected with the SARS-CoV-2 Delta variant in a federal prison, July-August
2021. medRxiv.