Karbonmonoksit (CO) zehirlenmelerinin özellikle kış aylarında acil serviste sıkça görülen önemli bir başvuru sebebi olduğunu dile getiren Dr. Köseler, “Ülkemizde en sık şofben,soba ve bacaların yanlış kullanımı ve ihmali bu duruma yol açmaktadır.
Sessiz Katil
Peki nedir CO zehirlenmesi? CO gazı tüp gazı benzin doğal gaz kömür odun gibi yapısında karbon bulunan yakıtların yanması veya tam olarak yanmaması sonucunda oluşan dumanda yer alan zehirli bir gazdır. Bu gazın uzun süre solunması ile vücuda oksijen alımı engellenir, bu duruma bağlı şikayetler görülür ve hatta ölümle sonuçlanabilecek bir tablo oluşur. CO gazına kokusuz tatsız renksiz ve tahriş edici olmamasından dolayı ‘sessiz katil’ de denir.
İlk belirtiler
nelerdir?
CO zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Vücuda giren oksijen azaldığından ilk etkilenen organ beyin olacaktır. Buna bağlı olarak da genellikle vücudun ilk tepkisi baş ağrısı baş dönmesi olur. Bununla beraber yorgunluk, bitkinlik hissi, nefes darlığı, mide bulantısı da ilk ve hafif belirtiler arasındadır. Kusma, sersemlik, ciltte kızarmalar, kas krampları, bilinç kaybı ise ağır belirtilerdendir.
Ne yapmalıyız?
Böyle bir durumda ilk yardım nasıl olmalıdır? İlk yardımı yapan kişi öncelikle kendisini korumalıdır, gerekirse ağzını ve burnunu ıslak bezle kapatabilir. Ortamdaki camlar açılmalı veya kırılmalıdır. Zehirlenmeye maruz kalan kişi ortamdan uzaklaştırılıp,açık havaya çıkartılmalıdır.Hemen 112 aranmalı ,eğer kişinin solunumu yok ise temel yaşam desteğine başlanmalıdır.
Hastaneye başvuran veya getirilen hastanın maruziyetine göre yüksek doz oksijen veya yüksek basınçta oksijen (hiperbarik oksijen) tedavisi başlanmakta,kliniğine uygun müdahalesi yapılmaktadır. Ancak bazen, yaşlılarda, hamilelerde, çocuklarda ek hastalığı bulunanlarda ve aşırı ve uzun süreli zehirlenmelerde maalesef hasta kayıpları yaşanmaktadır. Bu yüzden ilk yardımı bilmek kadar karbonmonoksit zehirlenmesini engellemek de bir o kadar önemlidir.
Korunma Yöntemleri
CO zehirlenmesinden korunmak için neler yapılmalı? Kullanılan ısıtma cihazları ve yakıtlar kaliteli olmalı, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalıdır. Baca ve soba bağlantısı uygun şekilde yapılmalı, sobalar kurulurken çok fazla dirsek kullanımından kaçınılmalı, bacalar yalıtımlı olmalı ve düzenli olarak temizletilmelidir. Yatmadan önce sobaya yakıt konulmamalı, sobanın bulunduğu yer sık sık havalandırılmalıdır. Şofben ve doğalgaz cihazının bulunduğu mekânlarda mutlaka dışarıdan oksijen girmesini sağlayacak açıklıklar olmalıdır. Çok rüzgârlı veya lodos esintisinin olduğu havalarda gerekmedikçe soba yakılmamalı, illaki yakılması gerekiyorsa gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmelidir.
Karbonmonoksit zehirlenmesi ile en iyi mücadele onu önlemekle başlar. Bunun için yaşam alanlarının fiziksel uygunluğu, bilinçli kullanım, ve kullanırken gerekli tedbirlerin alınması gerekir” diye konuştu.
(Kilis Postası Haber Merkezi)