Radyo 79da bugün yayınlanan Serbest Mikrofon programında yaşayan tarih, Kilisin yetiştirdiği örnek şahsiyet Araştırmacı Şair ve Yazar Hasan Şahmaranoğlu konul oldu. Programda Şahmaranoğlu, Kilis Halkının aslen Kayı Boyunun Kilis Aşiretinden olduğunu ifade ederek, Kilisin öz be öz Türkmen soyundan geldiğini, Kilis şivesinin de Osmanlı Saray Türkçesi olduğunu söyledi.
Yavuz Sultan Selim Hanın Mısır seferi sırasında Kilise uğradığını, o dönemde Kilisin çok mümbit bir yerleşim yeri olduğunu, Evliya Çelebinin başımı yukarıya kaldırdığımda ağaçlardan gökyüzünü göremediğim dediğini, Kilisten Yavuzun padişahlarından bir bölümünün mülk alarak buraya yerleştiğini ve Kilisin mantık ilmi merkezi olduğunu da ifade eden Hasan Şahmaranoğlu, İlk Türkçe mantık ilmi Kiliste yapıldı. Kiliste bütün ilim adamlarının icazetnamelerini aldıkları tespit edilmiştir. Hatta Fransa ve Rusyadan kıyafet değiştirip okumaya gelenler dahi olmuştur dedi.
Şahmaranoğlu sözleri şöyle sürdürdü: Kilis şivesinin Ermenilerden, Yahudilerden etkilenmediğini tam tersi olarak Ermeni ve Yahudilerin Kilis Şivesinden etkilendiğini, zaten Ermeni ve Yahudilerin 1850li yıllardan sonra Kilise yerleştiğini görüyoruz. Daha sonra Ermenilerin Kurtuluş Savaşından sonra Suriye bölgesine göç etmek zorunda kaldıklarını, gittikleri yerde Kilis Şivesiyle konuştukları tespit edilmiştir. İlmende ispat edilmektedir ki, 2 bin kişilik bir azınlık nasıl olurda 2530 bin kişilik bir çoğunluğu etkileyebilir.
Kilisliler Milli Mücadeleye bir fiil katılmıştır. Milli Mücadeleyi daha çok Antep bölgesinde sürdüren Kilisli Kuva-i Milliyeciler, Kilis düz bir yer olduğundan savunmayı Antep Kalesinde yapmışlardır. Kaleyi savunan komutanların büyük çoğunluğunun Kilisli Kuvvacılar olduğu tespit edilmiştir. Meşhur Şahin Bey aslen Kilisli olup, savunmasını ve Kuva-i Milliye karargâhını Acar Köyüne kurup mücadeleyi buradan sevk ve idare etmiştir.
Atatürkün Kilise geldiği Milli Mücadele yıllarındaki Kilislilerin çok uyanık ve ayakta olduklarını görmüş, Kilislilerle ilgili olarak övgüyle bahsetmiştir.
Kilis Türkülerinin dinlenenden çok fazla olduğunu, fakat bunlara sahiplenilmediğinden sadece 1015 tanesinin söylendiğini ifade eden Şahmaranoğlu, halbuki kendisinin 4050 tane Kilis Türküsü tespit ettiğini dile getirdi.
Hasan Şahmaranoğlu, Kiliste mani kültürünün çok eskilere dayandığına da dikkat çekerek, Kilisteki mani kültürünün orta Asya Kayı Boyuna dayandığını, Yemek kültürünün de Araplarla etkileşim yaşadığını, bazı yemeklerin orta Asyadan geldiğini mesela öcce, oruk, müceddere gibi. Aslında Kölük Aşının köylü aşı olduğu tespit edilmiştir dedi.
Yaklaşık 1 buçuk saat süren programa dinleyiciler büyük ilgi gösterdi. Programın sonlarında radyo müdürü Mehmet İnekçioğlu başka programlar yapmak üzere söz alarak programı kapattı.