Önceki araştırmalar, REM uykusuna ve derin uykuya ek olarak,
çoğu insanın N1 olarak bilinen bir tür uyku yaşadığını göstermiştir. N1, tamamen uyanık ve tam uyku arasındaki kısa
aralıktır, bir tür alacakaranlık kuşağı ya da halk arasındaki ifade ile
şekerleme diyebiliriz. Araştırmacılar bu aralıktaki uyku üzerine bir çalışma
planladılar.
Fırsat verildiğinde uykuya dalmakta çok az zorluk
çekeceklerini ifade eden, rahat uykuya dalabildiklerini ifade eden 103 sağlıklı
insanı bu çalışmaya dahil ettiler.
Gönüllülerin her birine sekiz sayı dizisi verildi ve
ardından dizideki bir sonrakini bulmak için iki matematik ilkesini uygulamaları
istendi. Gönüllülere bir sonraki sayıyı bulmanın çok daha kolay başka bir yolu
olduğu söylenmedi. Her zaman dizideki ikinci sayı ile aynıydı. Gönüllülerden
daha sonra, eğer uyurlarsa düşecek ve onları uyandıracak bir fincan tutarken
kısa bir şekerleme yapmaları istendi. Gönüllülerin her birine, gerçekten uykuya
dalıp uyumadıklarını belirlemek için beyin dalgalarını ölçen elektrotlar
takıldı. Şekerlemeden sonra gönüllülerden aynı tip sıralama problemini tekrar çözmeleri
istendi.
Sıralama problemine ikinci kez gittikten sonra,
araştırmacılar, N1'e girip çıkanların sayı problemini çözmenin gizli yolunu
belirleme olasılığının daha yüksek olduğunu buldular.
Şekerleme yapan, kısa süre uyuyan kişilerin %83’ü sayı
problemini çözerken, bu oran şekerleme dönemi yaşamayan, uyumayan grupta %30'larda
kaldı.
Araştırmacılar, yaratıcı düşünmeyi içeren gizli çözümü
bulduklarından beri, insanların kendi N1 uykularını bölerek yaratıcılıklarını
geliştirebileceklerini öne sürüyorlar.
Şekerlemeler genel olarak özellikle akşam uyku düzenini
bozduğu için çok önerilen bir şey değildir. Belli durumlarda önerilebilir. Mesela,
gece uyku uyuyamamış birisinin dikkat gerektiren işleri yapmadan önce şekerleme
yapması, biraz kestirmesi önerilir.
Ama buradan herkes her zaman günde 1 saat gündüz ara uyku
uyumalıdır çıkarımı yapmak yanlıştır.
Science Advances
dergisinde yayınlanan “Sleep technique improves creative thinking (=Uyku
tekniği yaratıcı düşünceyi geliştirir) isimli çalışmada şekerleme uykularının
yaratıcı, problem çözücü düşünceyi geliştirdiği gösterilmiştir.
Çalışmada tarif
edilen N1 dönemini içeren bu uykuya dalınca elinde tuttuğun eşyanın düştüğünde
sesinden uyanacak kadar kısa ve yüzeysel bir uykudur.
Kaynak:
Célia Lacaux et al, Sleep onset is a creative sweet spot,
Science Advances (2021). DOI: 10.1126/sciadv.abj5866