• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • Ekonomi
  • İslam
  • İlçeler
  • Kilis Güncel
  • Analiz
  • Eğitim
  • Siyaset
  • Vefat
  • Spor
  • Bitki Rehberi
  • Güncel Haberler
  • Kültür & Sanat Teknoloji Sağlık Dünya Türkiye Videolar
  • Ara
SON DAKİKA:
09:53
Dolar - Euro - TL Kuru 9 Temmuz 2025
09:51
Altın Fiyatları 9 Temmuz 2025
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
  3. Doğru Olan Hangisi
Yayınlanma: 17 Eylül 2015 - 17:44

Doğru Olan Hangisi

17 Eylül 2015 - 17:44
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi

İnsan. Sosyal bir varlık. Topluluk içerisinde yaşama gereksinimi duyan bir varlık. Tek başına kalmaktan hep korkmuş; çaresizlik içinde bir topluluğa dahil olma ihtiyacını yaşayan bir varlık. Nefsi ile ruhu arasında bir mücadele yaşayan, kendi içinde de karmaşık bir varlık.

Topluluk içerisinde yaşamak insana ne kazandırıyor, ne kaybettiriyor? Geçenlerde okuduğum bir kitapta tekrar gözüme ilişen bir sosyal etki deneyini, Psikolog Muzaffer Sherif'in otokinetik deneyi sizinle de paylaşmak istedim.

"Araştırmada birbirlerini hiç tanımayan, birbirleri ile daha önce hiç karşılaşmamış kişiler kullanılıyor. Bu kişiler ilk olarak teker teker laboratuara alınmış ve kendilerine bir algı deneyi yapılacağı söylenerek tamamen karartılmış odada ufak bir kırmızı ışık kısa aralarla gösterilmiştir. Birbirleriyle iletişim kurmaları engellenmiş. Işığın her gösterilişinde bu ışığın hangi yönde ve ne kadar hareket ettiği denekten sorulmuştur.

Sherif bugün klasik olarak kabul edilen bu araştırmasında (1936) “otokinetik etki” diye bilinen bir görsel algı yanılgısından faydalanmıştır. Tamamen karartılmış bir odada hareketsiz duran bir ışık noktasına bir süre gözümüzü kaydırmadan dikkatlice bakarsak, ışık aslında yerinde durduğu halde onu hareket ediyormuş gibi görürüz. Aslında Sherif'in yaptığı bu olgudan faydalanarak bir dizi araştırma yapmaktır.

Araştırmanın bu ilk bölümünde, ışığın 10-15 cm. oynadığını söylemişler, kimine göre dairesel kimine göre de aşağı yukarı hareketler yapıyormuş. Her deneğin birbirini tutmayan uzunluklar ve yönler söylediği görülmüş.

Araştırmanın ikinci bölümünde bu kişiler, birkaç kişilik gruplar halinde laboratuara alınmış ve ışığın her gösterilişinde uzunluk yargılarını yüksek sesle yapmaları istenmiştir. İlk bölümde birbirinden farklı ölçüler ve yönler geliştirmiş kişilerin bir araya geldiklerinde, bu standartlarından vazgeçerek grup halinde tek bir standart oluşturdukları gözlemlenmiştir. Böylece, kişisel standartlar, yerlerini tek bir ortak standarda bırakmış oluyor.

Bundan sonra, denekler araştırmanın ilk bölümünde olduğu gibi tek tek karanlık odaya alınarak aynı işlem tekrarlanmış ve bu bölümde her denek yalnız olmasına rağmen ilk bölümde geliştirdiği kişisel standardı kullanmayıp grup standardına bağlı kaldığı görülmüştür."

Sherif’in bu araştırmasını özetlersek; aslında ışık hareket etmediği halde; tüm denekler hep birlikte ışığın belli bir yöne doğru hareket ettiğine karar vermişler. Aslında gerçek olan ışığın hareket etmediği olsa da herkes ışığın belli bir yöne hareket ettiği görüşünde birleşmiştir. Herkes böyle inansa da doğrunun değişmediği de bir gerçek.

Sosyal etki olayını bir de Psikolog Solomon Asch'ın 1953'de yaptığı deneyden izleyelim.

"Deneye katılacak olan katılımcılara bir görüş testine girecekleri söylenmiştir. Deneyde tüm katılımcılara bir çift kart gösterilmektedir. Bu kartların birinde biri kısa biri orta ve biri uzun olmak üzere 3 çizgi vardır. Diğer kartta ise tek bir çizgi bulunmaktadır. Deneklere bu karttaki çizginin diğer karttaki çizgilerden hangisine benzediği sorulmuştur. Deneyde katılımcılardan biri hariç diğer hepsi Asch'ın asistanlarıydı ve önceden belirlenen davranışları yapmaktaydılar. Deneyin amacı gerçek deneğin davranışlarının diğer deneklerden ne derece etkilendiğini bulmaktı. Katılımcıların hepsi aynı odada durmakta ve kendilerine kart çiftleri gösterildikten sonra sırayla cevap vermeleri istenmekteydi. Gerçek deneğe ise sıra en son gelmekteydi. Sıra ona gelene kadar denek diğer katılımcıların cevaplarını duymaktaydı. İlk birkaç denemede tüm denekler doğru cevap vermekteydi. Fakat daha sonra gerçek denek dışındaki katılımcılar hep birlikte yanlış cevaplar vermeye başladılar. Cevap sırası kendisine gelen gerçek deneklerden %32'si grubun yanlış da olsa söylediği cevaba katılmıştır."

Deney, bu koşullar altında gerçek deneğin tavrını inceliyor, gruba uyacak mı uymayacak mı diye. Sonuçta gerçek denek doğru bildiğinden vazgeçip, sahte deneklerle aynı cevapları veriyor.

İnsanların itaat davranışları ile ilgili yapılmış, birçok deney vardır. Bunları artırmak mümkün. Yazıda yer verdiğim her iki deneyde de görüldüğü denekler yanlış da birleşmiştir. Ayrıca Solomon Asch'ın deneyinde toplum mühendislerinin rolü çok net görülmektedir. Toplumlara yön vermek için görevli kişiler; deneydeki anlaşmalı denekler gibi; bireyleri yanlışa yönlendirmekte, yanlışı doğru göstermektedir. Bu yönlendirme, basınla, eğitimle, sosyal olaylarla o kadar iyi yapılmaktaki bir dönem sonra yanlış doğru; doğru yanlış olmaktadır. Ama şu çok iyi bilinmelidir ki; doğru her zaman tekdir. Bizlere düşen de her konuda her şeye rağmen bu doğruyu bulmak, onunla amel etmek; anlaşmalı deneklerin oyununa gelmemektir.

Dr. Ali Bestami Kepekçi / 17.09.2015

Bu yazı 3331 defa okunmuştur.
  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Kerbelâ'yı Anlamak, Gazze'yi Doğru Konumlandırmaktır - 09 Temmuz 2025
  • Cumhuriyetin Temelleri ve Yeni Dönemin Sinyalleri - 08 Temmuz 2025
  • PKK Silah Mı Bırakıyor, Yoksa Mizansen mi? Haydar Baş 1998'de Uyarmıştı... - 07 Temmuz 2025
  • Maden Politikamız: Milli Servetin Sessiz Talanı - 06 Temmuz 2025
  • Muhalefet Neden Kaybediyor? Eurofighter Typhoon Üzerinden Bir Okuma - 05 Temmuz 2025
  • NATO Savunma Harcaması Kararı ve Türkiye: Güvenlik mi, Bağımlılık mı? - 04 Temmuz 2025
  • Karikatür Krizi, Şeyh Said Gündemi ve Siyasal İtibar Restorasyonu: Görünenden Fazlası - 02 Temmuz 2025
  • Büyük Ortadoğu Projesinde Yeni Aşama - 01 Temmuz 2025
  • Yeni Anayasa mı? - 30 Haziran 2025
  • Medeniyetler Savaşında Türkiye'nin Yeri - 29 Haziran 2025
  • Yeni Anayasa İçin CHP Hamlesi: Siyasal Mühendisliğin Şifreler - 28 Haziran 2025
  • CHP, Kılıçdaroğlu ve Muhalefetin İtibarsızlaştırılması Üzerine Satranç Hamleleri - 27 Haziran 2025
  • Ortadoğu'da ve Türkiye'de Çözüm Bu Topraklardadır - 26 Haziran 2025
  • Zeytin, Maden, Yasa: Kimin İçin? - 25 Haziran 2025
  • ASALA – PKK Ortaklığı, Talat Paşa ve Güncel Siyasi Bağlantılar - 24 Haziran 2025
  • Kürecik, NATO ve Türkiye - 23 Haziran 2025
  • "Hedef Türkiye" Söylemi: Gerçek mi, Algı mı? - 22 Haziran 2025
  • KCK Açıklamasından İran Krizine Ortadoğu'nun Yeni Haritası - 21 Haziran 2025
  • Üç Öküz Masalından Terörsüz Türkiye'ye - 20 Haziran 2025
  • Ortadoğu'daki Güç Gösterisi - 19 Haziran 2025
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 17
Köşe Yazarları
Ah !! O eski Kilis Konakları 
Güner Özbalcı
Ah !! O eski Kilis Konakları 
Mehmet Beşe
Mehmet Beşe
DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE GIDA SEKTÖRÜ
Doğruları söylemek… / Taner Tümerdirim
Misafir Kalem
Doğruları söylemek… / Taner Tümerdirim
Prof. Dr. Erdoğan Taşkın
Prof. Dr. Erdoğan Taşkın
Mühim Mevzu Marifetli Matris
Doç. Dr. Ahmet H. Kepekçi
Doç. Dr. Ahmet H. Kepekçi
Emekliler Baş Tacıdır, Hakkı Teslim Edilmeli!
Alaaddin Özkar
Alaaddin Özkar
Bugün 10 Muharrem, Gelin Bugün Ağlayalım.
Mustafa Çobanoğlu
Mustafa Çobanoğlu
Fatıma Ana Ve Gerdanlığı
Kerbela hakkında bilinmesi gerekenler -10-
Uğur Kepekçi
Kerbela hakkında bilinmesi gerekenler -10-
Prof. Dr. Haydar Baş
Prof. Dr. Haydar Baş
Büyük oyun -2
Çok Okunan Haberler
Kürecik’ten İran’a: “Radarlar Kimi Gözetliyor?” sorusu artık ertelenemez!
Kürecik’ten İran’a: “Radarlar Kimi Gözetliyor?” sorusu artık...
"İsrail'in elinde 90- 100 tane nükleer silah var"
BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş’tan Talat Paşa çıkışı
BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş’tan Talat Paşa çıkışı
Ana Sayfa
Ekonomi
İslam
İlçeler
Kilis Güncel
Analiz
Eğitim
Siyaset
Vefat
Spor
Bitki Rehberi
Güncel Haberler
Kültür & Sanat
Teknoloji
Sağlık
Dünya
Türkiye
Videolar
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Video Galeri
Biyografiler
Vefatlar
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • Analiz
  • Eğitim
  • Ekonomi
  • İlçeler
  • İslam
  • Kilis Güncel
  • Kültür & Sanat
  • Sağlık
  • Siyaset
  • Spor
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Vefatlar
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

kilispostasi.com Haber Portalı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na %100 uygun olarak yayınlanmaktadır. Ajanslardan alınan haberlerin yeniden yayımı ve herhangi bir ortamda basılması, ilgili ajansların bu yöndeki politikasına bağlı olarak önceden yazılı izin gerektirir.