Anasayfa
  • Ekonomi
  • İslam
  • İlçeler
  • Güncel
  • Analiz
  • Eğitim
  • Siyaset
  • Spor
  • Kültür & Sanat Teknoloji Sağlık Dünya Türkiye Videolar
  • Ara
SON DAKİKA:
15:41
Kilis'te Rekor Kredi Kartı Kullanımı
13:54
Kilis Üniversitesi Rektör Danışmanı "Göç Yolunda" programına konuk oldu
13:20
Kilis'te Akıllı Bisiklet Kiralama Sistemi hayata geçti
10:09
Altın yükselmeye devam ediyor! Altın fiyatları 9 Ağustos 2022
09:37
Yaşam olayları insanın mutluluğunun tek belirleyicisi değildir
Video Galeri Foto Galeri Yazarlar Üye Paneli
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
  3. Doğru Olan Hangisi
17 Eylül 2015 - 17:44

Doğru Olan Hangisi

17 Eylül 2015 - 17:44
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi

İnsan. Sosyal bir varlık. Topluluk içerisinde yaşama gereksinimi duyan bir varlık. Tek başına kalmaktan hep korkmuş; çaresizlik içinde bir topluluğa dahil olma ihtiyacını yaşayan bir varlık. Nefsi ile ruhu arasında bir mücadele yaşayan, kendi içinde de karmaşık bir varlık.

Topluluk içerisinde yaşamak insana ne kazandırıyor, ne kaybettiriyor? Geçenlerde okuduğum bir kitapta tekrar gözüme ilişen bir sosyal etki deneyini, Psikolog Muzaffer Sherif'in otokinetik deneyi sizinle de paylaşmak istedim.

"Araştırmada birbirlerini hiç tanımayan, birbirleri ile daha önce hiç karşılaşmamış kişiler kullanılıyor. Bu kişiler ilk olarak teker teker laboratuara alınmış ve kendilerine bir algı deneyi yapılacağı söylenerek tamamen karartılmış odada ufak bir kırmızı ışık kısa aralarla gösterilmiştir. Birbirleriyle iletişim kurmaları engellenmiş. Işığın her gösterilişinde bu ışığın hangi yönde ve ne kadar hareket ettiği denekten sorulmuştur.

Sherif bugün klasik olarak kabul edilen bu araştırmasında (1936) “otokinetik etki” diye bilinen bir görsel algı yanılgısından faydalanmıştır. Tamamen karartılmış bir odada hareketsiz duran bir ışık noktasına bir süre gözümüzü kaydırmadan dikkatlice bakarsak, ışık aslında yerinde durduğu halde onu hareket ediyormuş gibi görürüz. Aslında Sherif'in yaptığı bu olgudan faydalanarak bir dizi araştırma yapmaktır.

Araştırmanın bu ilk bölümünde, ışığın 10-15 cm. oynadığını söylemişler, kimine göre dairesel kimine göre de aşağı yukarı hareketler yapıyormuş. Her deneğin birbirini tutmayan uzunluklar ve yönler söylediği görülmüş.

Araştırmanın ikinci bölümünde bu kişiler, birkaç kişilik gruplar halinde laboratuara alınmış ve ışığın her gösterilişinde uzunluk yargılarını yüksek sesle yapmaları istenmiştir. İlk bölümde birbirinden farklı ölçüler ve yönler geliştirmiş kişilerin bir araya geldiklerinde, bu standartlarından vazgeçerek grup halinde tek bir standart oluşturdukları gözlemlenmiştir. Böylece, kişisel standartlar, yerlerini tek bir ortak standarda bırakmış oluyor.

Bundan sonra, denekler araştırmanın ilk bölümünde olduğu gibi tek tek karanlık odaya alınarak aynı işlem tekrarlanmış ve bu bölümde her denek yalnız olmasına rağmen ilk bölümde geliştirdiği kişisel standardı kullanmayıp grup standardına bağlı kaldığı görülmüştür."

Sherif’in bu araştırmasını özetlersek; aslında ışık hareket etmediği halde; tüm denekler hep birlikte ışığın belli bir yöne doğru hareket ettiğine karar vermişler. Aslında gerçek olan ışığın hareket etmediği olsa da herkes ışığın belli bir yöne hareket ettiği görüşünde birleşmiştir. Herkes böyle inansa da doğrunun değişmediği de bir gerçek.

Sosyal etki olayını bir de Psikolog Solomon Asch'ın 1953'de yaptığı deneyden izleyelim.

"Deneye katılacak olan katılımcılara bir görüş testine girecekleri söylenmiştir. Deneyde tüm katılımcılara bir çift kart gösterilmektedir. Bu kartların birinde biri kısa biri orta ve biri uzun olmak üzere 3 çizgi vardır. Diğer kartta ise tek bir çizgi bulunmaktadır. Deneklere bu karttaki çizginin diğer karttaki çizgilerden hangisine benzediği sorulmuştur. Deneyde katılımcılardan biri hariç diğer hepsi Asch'ın asistanlarıydı ve önceden belirlenen davranışları yapmaktaydılar. Deneyin amacı gerçek deneğin davranışlarının diğer deneklerden ne derece etkilendiğini bulmaktı. Katılımcıların hepsi aynı odada durmakta ve kendilerine kart çiftleri gösterildikten sonra sırayla cevap vermeleri istenmekteydi. Gerçek deneğe ise sıra en son gelmekteydi. Sıra ona gelene kadar denek diğer katılımcıların cevaplarını duymaktaydı. İlk birkaç denemede tüm denekler doğru cevap vermekteydi. Fakat daha sonra gerçek denek dışındaki katılımcılar hep birlikte yanlış cevaplar vermeye başladılar. Cevap sırası kendisine gelen gerçek deneklerden %32'si grubun yanlış da olsa söylediği cevaba katılmıştır."

Deney, bu koşullar altında gerçek deneğin tavrını inceliyor, gruba uyacak mı uymayacak mı diye. Sonuçta gerçek denek doğru bildiğinden vazgeçip, sahte deneklerle aynı cevapları veriyor.

İnsanların itaat davranışları ile ilgili yapılmış, birçok deney vardır. Bunları artırmak mümkün. Yazıda yer verdiğim her iki deneyde de görüldüğü denekler yanlış da birleşmiştir. Ayrıca Solomon Asch'ın deneyinde toplum mühendislerinin rolü çok net görülmektedir. Toplumlara yön vermek için görevli kişiler; deneydeki anlaşmalı denekler gibi; bireyleri yanlışa yönlendirmekte, yanlışı doğru göstermektedir. Bu yönlendirme, basınla, eğitimle, sosyal olaylarla o kadar iyi yapılmaktaki bir dönem sonra yanlış doğru; doğru yanlış olmaktadır. Ama şu çok iyi bilinmelidir ki; doğru her zaman tekdir. Bizlere düşen de her konuda her şeye rağmen bu doğruyu bulmak, onunla amel etmek; anlaşmalı deneklerin oyununa gelmemektir.

Dr. Ali Bestami Kepekçi / 17.09.2015

Bu yazı 2853 defa okunmuştur.
  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • Sabit-i Kadem Olmak - 18 Nisan 2022
  • SARS-CoV-2'nin Omicron varyantına karşı bağışıklık koruması için takviye dozu olarak mRNA aşıları öneriliyor - 07 Ocak 2022
  • Hep asgari ücreti konuşuyoruz, ya efektif ücret - 17 Aralık 2021
  • Efendilik mi Uşaklık mı? - 06 Aralık 2021
  • Güçlendirici doz nedir? - 06 Aralık 2021
  • Hekim ücretlerine zam gelmiş! - 04 Aralık 2021
  • Hani %70 ile toplumsal bağışıklık kazanılacak idi! Sorun ne? - 29 Kasım 2021
  • Karar sizin - 27 Kasım 2021
  • Suçlu vatandaş mı? - 18 Kasım 2021
  • Şu renkli harita ne işe yarıyor? - 17 Kasım 2021
  • Ne olacak bu işin sonu? - 16 Kasım 2021
  • Bilmiyorlar ki söylesinler - 06 Kasım 2021
  • Gelin dünya barışı adına, "önce insan" diyelim - 01 Kasım 2021
  • Yoksa biz bağımsız değil miyiz? - 29 Ekim 2021
  • Beyaz adam kim? - 21 Ekim 2021
  • Aklımızı başımıza getirelim - 18 Ekim 2021
  • Bu devran hep böyle sürüp gitmez ki! - 16 Ekim 2021
  • Sapere Aude! - 10 Ekim 2021
  • Sen de Haklısın! - 24 Eylül 2021
  • Yolunuz, yolumuz açık olsun - 16 Haziran 2021
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 8
Köşe Yazarları
Prof. Dr. Haydar Baş
Prof. Dr. Haydar Baş
MEM uygulanmadan Türkiye ekonomisi düzelmez
Doç. Dr. Ahmet H. Kepekçi
Doç. Dr. Ahmet H. Kepekçi
"Kalpleri sizinle kılıçları size karşı"
Alaaddin Özkar
Alaaddin Özkar
Gelin Bugün Ağlayalım!
Kerbela Ehl-i Beyt'in soykırımdır
Uğur Kepekçi
Kerbela Ehl-i Beyt'in soykırımdır
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi
Sabit-i Kadem Olmak
Mustafa Çobanoğlu
Mustafa Çobanoğlu
Su Kuyruğunu da Gördük
Krala Ateş Edeceksen Öldüğünden Emin Ol…
Selim Baytürkmen
Krala Ateş Edeceksen Öldüğünden Emin Ol…
Arifler ölmez maruf olur, aşıklar ölmez maşuk olur (Akın Aydın)
Misafir Kalem
Arifler ölmez maruf olur, aşıklar ölmez maşuk olur (Akın Aydın)
Çok Okunan Haberler
49 Filminin Kilis Çekimleri devam ediyor
49 Filminin Kilis Çekimleri devam ediyor
Lütfi Dabanıuzun vefat eti
Lütfi Dabanıuzun vefat eti
Kilis Polateli OSB'de ilk fabrikanın temel kazma çalışmaları başladı
Kilis Polateli OSB'de ilk fabrikanın temel kazma çalışmaları başladı
Ana Sayfa
Ekonomi
İslam
İlçeler
Güncel
Analiz
Eğitim
Siyaset
Spor
Kültür & Sanat
Teknoloji
Sağlık
Dünya
Türkiye
Videolar
Foto Galeri
Video Galeri
Köşe Yazarları
Biyografiler
Vefatlar
Üye Paneli
Günün Haberleri
Arşiv
Gazete Arşivi
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • Analiz
  • Eğitim
  • Ekonomi
  • Güncel
  • İlçeler
  • İslam
  • Kültür & Sanat
  • Sağlık
  • Siyaset
  • Spor
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Biyografiler
  • Vefatlar
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Gazete Arşivi
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

kilispostasi.com Haber Portalı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na %100 uygun olarak yayınlanmaktadır. Ajanslardan alınan haberlerin yeniden yayımı ve herhangi bir ortamda basılması, ilgili ajansların bu yöndeki politikasına bağlı olarak önceden yazılı izin gerektirir.