Son yıllarda Türk lirasının dolar karşısında sürekli değer kaybetmesi, ülke ekonomisi için önemli bir sorun haline gelmiştir. Bu durum, ekonomik istikrarsızlık, enflasyon ve yatırımların azalması gibi bir dizi soruna yol açmaktadır. Bu makalede, Türk lirasının değer kaybetmesinin temel sorunlarını ve potansiyel çözümlerini analiz edeceğiz.
Enflasyon Sorunu:
Türk lirasının değer kaybetmesinin en önemli nedenlerinden biri yüksek enflasyon oranıdır. Yüksek enflasyon, alım gücünü azaltarak Türk lirasının değerini düşürmektedir. Bu sorunun çözümü için enflasyonla mücadele önemlidir. Mali disiplin, para politikasının etkin kullanımı, yapısal reformlar ve fiyat istikrarını sağlayacak politikaların uygulanması gerekmektedir.
Dış Ticaret Dengesizliği:
Türkiye'nin dış ticaret açığı, döviz talebini artırmakta ve Türk lirasının değer kaybetmesine neden olmaktadır. Bu sorunun çözümü için ihracata dayalı büyüme politikaları, ihracatçıların rekabet gücünün artırılması, ithal ikame politikalarının teşvik edilmesi ve dış ticaret dengesinin sağlanması gerekmektedir.
Siyasi Belirsizlik:
Siyasi belirsizlik, yatırımcı güvenini zayıflatmakta ve döviz talebini artırmaktadır. Bu da Türk lirasının değer kaybetmesine katkıda bulunmaktadır. Siyasi istikrardan burda kastımız ülkemizde ekonomiden sorumlu bakanından tutun, bürokratına sık sık değişmesidir. Bu idareci değişiklikleri ne yazık ki; ekonomik uygulamalarda birbirine zıt uygulamaların ortaya konulmasına sebep olmaktadır. Önce ortodoks, sonra heterodoks, sonra sil baştan tekrar ortodoks. İşte bu değişiklikler ülke ekonomisine güveni sarsmaktadır. Güvenin sağlanması, güven ortamının oluşturulması ve ekonomik politikalara süreklilik kazandırılması önemlidir.
Yatırımların Azalması:
Yatırımların azalması, döviz arzını düşürerek Türk lirasının değerini olumsuz etkilemektedir. Gerek yerli gerek yabancı yatırımları cezbetmek için yatırım ortamının iyileştirilmesi, vergi yükünün azaltılması, güven ortamının sağlanması, yerli üreticinin ihracat yapabilmesi ve dünya firmaları ile yarışabilmesi için desteklenmesi şarttır.
Merkez Bankası Bağımsızlığı:
Merkez Bankası'nın bağımsızlığı, para politikalarının etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar. Bağımsız bir Merkez Bankası, enflasyon hedeflemesi gibi etkili para politikalarını benimseyerek Türk lirasının değerini koruyabilir. Merkez Bankasının tam bağımsızlığı, ancak Milli Para uygulamasına geçiş ile mümkümdür. Kendi öz kaynaklarımızın ve gaysi safi milli hasılamız karşılığı basılan para devreye alınmalı; borç alınan döviz karşılığı basılan maliyetli paradan vazgeçilmelidir.
Uzun vadeli ve sürdürülebilir ekonomik politikaların belirlenmesi ve uygulanması da Türk lirasının değerini koruma konusunda büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, Türk lirasının dolar karşısında değer kaybetmesi sorunu, çeşitli faktörlerden kaynaklanmaktadır. Ancak, etkili politikalar ve reformlarla bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Ekonomik istikrarın sağlanması, enflasyonun kontrol altına alınması, dış ticaret dengesinin iyileştirilmesi, yatırımların teşvik edilmesi ve güven ortamının oluşturulması, Türk lirasının değerini koruma yolunda atılacak adımlardır.
Bu anlattığımız hususlarda ancak Milli Ekonomi Modeli'nin bir bütün olarak uygulanılması ile sağlanabilir. Ülkemiz ve dünyadaki birçok ülkeyi sömürmeyi hedefleyen küresel güçlere karşı topyekün bir mücadele ancak bu modelle sağlanabilir.
Türkiye sahip olduğu kaynaklar dikkate alındığında bu gücü mevcuttur.
Doç. Dr. Ali Bestami Kepekçi