Böylece, sizler insanlara birer şahit (ve örnek) olasınız ve Peygamber de size bir şahit (ve örnek) olsun diye sizi vasat(orta) bir ümmet yaptık
(Bakara Suresi; 143. Ayet)
Ayetteki Orta ümmet ifadesi ile adil, seçkin, her yönüyle dengeli, haktan asla ayrılmayan, önder, bütün toplumlarca hakem kabul edilecek bir ümmet kastedilmektedir.(Diyanet Kuran Meali)
Yukarıdaki ayeti kerimede beyan edilen orta ümmet kavramı üzerinde biraz durmak isteriz. Kuran ve sünnet beyanlarına bakıldığında, ifrat ve tefrit denilen, ileri uçlardan kaçınılarak orta ya da denge anlamına gelen itidal davranış biçiminin istendiğini görürüz...
İnsanoğlunun gönlünde, yaratılıştan taşıdığı duygular, tohum olarak, mevcuttur. Duygu siteminin dengeden sapması halinde, ferdi ve toplumsal huzursuzluklar ve hastalıklar meydana geleceği için her konuda orta yol istenmiştir.
Birkaç örnekle açmaya çalışalım;
Şehvet konusunda, duyarsızlık, iktidarsızlığı; aşırı düşkünlük, sapıklığı; orta yol ise hayâ ve terbiye duygusunu geliştirir
Şecaat duygusunun, azı korkaklığı; çoğu şiddeti doğurur; orta yolu ise merhamet duygusunu geliştirir...
Serveti, varlığı, kullanma konusunda, azı cimriliği; çoğu savurganlığı ve israfı; orta yol ise tutumlu olma duygusunu geliştirir...
Kulun başkalarıyla ya da Rabbi ile olan bütün ilişkilerinde de durum böyledir
Bütün ilişkilerde orta yol daima selamet ve esenliktir
İlahi buruklarda da dengeden, orta yoldan bahsedilmiştir...
Yüce Allah kendine dua edilmesinde bile orta yolu tavsiye etmiştir; Allaha korku ve ümitle dua ediniz. (Araf; 56) (buradaki nükte; reddolunmaktan korkmak ve fakat kabul olunacağını ümit etmektir.)
Ruhun Allaha vuslatında(kavuşmasında) dahi dünya ahret dengesi şarttır. Bu gerçeği Prof. Dr. Haydar Baş İman ve İnsan adlı eserinde şöylece dile getirir; Ruh, sahibini arıyor. Onu, bir kuş misali kafesten uçurup hürriyetine kavuşturmak gerek. Bu manada mümin, iki kanatlı bir kuş gibidir. Bir kolu dünyada, diğeri ise ahrettedir.
Bu ifade; dengeyi, orta yolu o kadar güzel tarif eder ki gerçekten de iki kanatlı bir kuşun, sadece bir kanadını çırpmakla uçamayacağı malumunuzdur.
Vasat(orta) ümmet olma yolunda ortaya konacak her çaba, hem ferdi, hem toplumsal planda huzur ve barışı sağlayacağından, dünyanın ihtiyaç duyduğu insan modeli de işte budur
UĞUR KEPEKÇİ