25 Aralık Gaziantepin düşman işgalinden kurtuluş tarihidir. Elbette ki, kurtuluş mücadelesinde Antep savunmasının çok büyük önemi vardır.
M. Kemal Atatürkün; "Ben Anteplilerin gözlerinden nasıl öpmem ki? Onlar yalnız Antepi değil Türkiyeyi de kurtardılar" sözü, sağlanan bu başarının büyüklüğünü göstermektedir. Elde edilen her değerin kıymeti, o değerin elde edilmesi için ortaya konan gayretle doğru orantılıdır. O zaman kazanılan zaferlerin mutlaka arka planı, öncesi ve sonrasının bilinmesinde de çok büyük faydalar vardır. Bu sayede elde edilecek kazanımlar yeni nesiller arasında milli tarih bilincini artıracak, milletimizin aidiyet duygusu gelişecek, neticesinde de milletin ve devletin bekası sağlanmış olacaktır.
Bugün yaşamakta olduğumuz toprakların, yabancılar tarafından silahla değil ama, kültürel, ekonomik ve siyasal anlamda işgalinin eşiğine getirilmesindeki en büyük etken, tarihte yaşananların yeni nesiller tarafından bilinmemesinden kaynaklanmaktadır.
85 yıllık bir maziye sahip olan Gaziantepin kurtuluşunun daha güzel anlaşılması adına; Sayın M. Birol Güngörün gayet kapsamlı ve tarihe ışık tutan Antep Harbi isimli eserinden derlediğimiz alıntılarla işgalden kurtuluşa Antep savunması hakkında bilgiler aktarmaya çalışalım;
Antepin İngiliz İşgali
Daha Mondrosda Ateşkes görüşmeleri yapılırken, İngilizlerin verdiği anlaşma taslağında, Antepin işgali de ön görülmüştü. Delegelerin ısrarlı karşı çıkmaları üzerine, bu madde anlaşmaya konulmamıştı. Ateşkesin üzerinden henüz iki ay geçmeden, İngiliz birlikleri 17 aralık 1918 de Antepi işgal ettiler.
Süratle işgal faaliyetlerini sürdüren İngilizler, şehrin ileri gelenlerini Amerikan Kolejine toplayarak, sözlü olarak, gözdağı vermeyi amaçlayan bir ültümatom vermişlerdir.
Antepliler yeni oluşan siyasi durumun henüz farkında olmadıkları için İngiliz general Mc. Andrev onlara işgale bahane olarak kendince şu açıklamayı yapmıştır; Osmanlı hükümeti bu savaştan yenik olarak çıkmıştır. Ve geleceği Pariste yapılacak barış görüşmelerinde görüşülüp, kararlaştırılacaktır.O zamana kadar İtilaf devletleri gerekli gördükleri yerleri işgal edeceklerdir.
İngiliz işgali ile beraber savaş sırasında Suriye ve Iraka tehcir edilen Antepli Ermenilerde kente geri gelmeye başladılar. Bunlara, Anadolu içlerinden özellikle Sivastan, Kayseriden ve bir kısım bazı doğu illerinden Suriyeye sürülmüş olup, asayiş sorunları dolayısıyla yurtlarına dönemeyen Ermenilerde katıldı. Yerli ve yabancı 50 000e yakın Ellilik Ermeni dedikleri yabancılar, Türklere karşı müthiş bir kin ve düşmanlık besliyorlardı. Üstelik bu duygularını fütursuzca, sebepli sebepsiz her yerde açığa vurmaktan çekinmiyorlardı.
(devam edecek)
UĞUR KEPEKÇİ