Yıllar önce Hatay’da bir esnaf ziyaretindeydim. Hal hatır ettikten sonra esnafların durumu ile ilgili konuşurken söz dönüp dolaştı Türkiye deki vergi sistemine geldi. Esnaf arkadaş da espri ile karışık vergi ile ilgili bir fıkra anlattı.
Bir İngiliz bir Amerikan bir de Türk vatandaşı olan üç kişi yolculuk esnasında laf lafı açıyor söz ülkelerinde nasıl vergi alındığına geliyor.
İngiliz başlıyor ülkesinde verginin nasıl alındığını anlatmaya. Benim ülkemde devlet yere bir uzun düz çizgi çizer vatandaşın kazandığı parayı havaya atar, çizginin sağına düşenler vatandaşa bırakılır, soluna düşenleri ise vergi olarak devlet alır.
Sonra sözü Amerikan vatandaşı alıyor diyor ki; Benim ülkemde devlet yere bir yuvarlak daire çizer vatandaşın kazandığı parayı havaya atar dairenin içine düşenleri vergi olarak devlet alır, dışında kalanları ise vatandaşa bırakır.
En son sözü bizim Türk vatandaşı alıyor. Başlıyor benim ülkemde vergi şöyle alınıyor diye; Biz kazandığımız parayı devlete getiririz. Devlet parayı havaya atar havada kalanları vatandaşa bırakır, yere düşenleri ise kendisi alır.
Fıkrada anlatıldığı kadar da olmasa da Türkiye’de insanlarımız ağır ve haksız vergi yükü altında hakikaten eziliyor.
Aslında vergi çok kazanandan çok, az kazanandan hiç alınmaması lazım, çünkü az kazanan zaten kazandığı ile kendi ihtiyaçlarını karşılamıyor, bir de ondan vergi alırsan sosyal dengeyi daha da bozarsın, bu da Türkiye’de birçok sorunları beraberinde getirir.
Ne yazık ki açlık sınırının 1523 TL olduğu bir ülkede, 1400 TL asgari ücret alandan bile vergi alınıyor , asgari ücretli kazanırken vergi ödediği gibi, bir de harcarken çeşitli vergilerle zaten az olan ücretinin bir bölümünü de ister istemez tekrar vergiye veriyor.
Türkiye’de haksız verginin en büyük sebeplerinden biri dolaylı vergilerdir, dolaylı vergi bir mal veya hizmet alırken zengin fakir herkesin aynı oranda vergiyi ödemesi olayıdır. Mesela iki insan 10’ar litre akaryakıt alıyor. Bunların birinin Türkiye'nin en zengini, diğeri de en fakiri olsa bile aynı vergiyi ödemesi olayıdır. Bu telefon, elektrik ve su faturaları gibi birçok alanda aynıdır.
Dolaylı vergi Türkiye'de devletin toplam vergi gelirlerinin %73'ünü oluştururken, Avrupa birliği ülkelerinde bu oran %35'tir.
Dolaylı vergi alınmasında en büyük etken ise bu verginin kolay tahsil edilebilir bir vergi olduğu içindir.
Vergide bir başka gariplikte ÖTV oranları; birada yüzde 63, cep telefonunda yüzde 25, güneş kreminde yüzde 20, tıraş köpüğünde yüzde 6,7, elmas, pırlanta, yat, ve teknede yüzde 0!
Vatandaş borç harç kredi ile bir otomobil alıyor, ödediği paranın yüzde 75 vergiye gidiyor. Öte yandan elmas, pırlanta, yat, tekne alan bir başka zengin vatandaş ise tek kuruş ötv ödemeyecek adalet bunun neresinde?
Türkiye’de millet vergi öderken ülke yabancı futbolculara adeta vergi cenneti ,milletin kesesinden milyarlarca euro para kazanan yabancı futbolcular 5 kuruş vergi ödemiyor.
Bir de devletin vergilendiği halde tahsil edemediği vergiler var. CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen torba yasayla ilgili, Twitter hesabından açıklama yaptı. Erdoğdu, yasanın kabul edilmesi halinde Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone’nun yaklaşık 5 milyar liralık borcunun silineceğini iddia ediyor.
Ne diyelim devlet şirketlerin vatandaştan peşin aldığı vergiyi tahsil edemiyorsa, sözün bittiği yerdeyiz.
Alaiddin Özkar
25/10/2017